Speltak en adviseur

Een groepje roverscouts heet een stam. Het mooie aan het roverscout zijn is dat je zelf volledig verantwoordelijk bent voor het programma en dat er dus geen begeleiding meer is die activiteiten voor je programmeert. Je maakt je eigen programma, kiest als speltak je eigen bestuur en ervaart Scouting op de manier die jou aanspreekt! Een flinke stap verder: One step beyond!

Een groep roverscouts wordt een stam genoemd, net zoals je bij de scouts een troep hebt en bij de explorers een afdeling. Je hebt roverscouts op lokaal, regionaal, landelijk en internationaal niveau. Ook scouts met een beperking kunnen deelnemen aan het Scoutingspel, zowel in speciale groepen als bij jou in je groep of speltak. In veel landen heet de speltak van deze leeftijdsgroep 'rovers'. De naam 'roverscouts' past bij het internationale gehalte dat het roverscoutsprogramma heeft.

Roverscouts vormen een speltak, omdat Scouting jongeren de ruimte wil bieden hun eigen programma vorm te geven als belangrijke laatste fase in hun ontwikkeling. Hier passen geen ouderen bij. Wel is het zo dat het onderling contact zeer op prijs wordt gesteld. Er zijn dan ook groepen die werken met een juniorstam die bestaat uit roverscouts en een seniorenstam die bestaat uit plusscouts. Zo kunnen beide leeftijdsgroepen hierin prima hun rol vinden. Een stam kan coaches aanwijzen in de leeftijd van 22 en 23 jaar, die actief meedraaien bij de roverscouts. Een stamadviseur is iemand die vanaf de zijlijn adviseert en niet zelf de opkomsten meedraait. Het leeftijdsadvies voor adviseurs is 23 tot 40 jaar.

Het is tijd voor een actieve stam in je groep! Plannen genoeg, maar nu moet het er écht van komen. Hieronder vind je tien stappen die je helpen om aan de slag te gaan. Heb je een stap al doorlopen, dan kun je die uiteraard overslaan.

Het is belangrijk om met minimaal drie enthousiastelingen (jonge scouts) aan de slag te gaan die de stap willen nemen om een speltak roverscouts op te richten. Samen maak je een plan om de stam te starten.

Er komt veel kijken bij het starten van een stam. Brainstorm met elkaar over wat er komt kijken bij het oprichten van een stam. Maak hier een overzicht van, zodat je later alles wat je denkt te moeten doen, kunt rangschikken en prioriteit kunt geven.

Je hebt nu wat meer mensen nodig: een levensvatbare stam start je met minimaal zes mensen. Minder is in het verleden vaak geen succes gebleken. Kortom: zoek je vrienden op, nodig ze uit en overleg met de explorerbegeleiding of er wellicht al explorers zijn die kunnen overvliegen.De volgende afspraken zijn belangrijk om te bespreken. Een aantal punten kun je al uit de brainstorm halen; stap 2 helpt je dus op weg.

Je hebt nu wat meer mensen nodig: een levensvatbare stam start je met minimaal zes mensen. Minder is in het verleden vaak geen succes gebleken. Kortom: zoek je vrienden op, nodig ze uit en overleg met de explorerbegeleiding of er wellicht al explorers zijn die kunnen overvliegen.

De volgende afspraken zijn belangrijk om te bespreken. Een aantal punten kun je al uit de brainstorm halen; stap 2 helpt je dus op weg.

Taakverdeling
Hoe wordt het bestuur van de stam samengesteld en wanneer zijn er andere mensen aan de beurt?
Wie wordt het aanspreekpunt en afgevaardigde in de groepsraad? Wie wordt de stamcoach en wie de stamadviseur?
Hoe kom je aan budget en hoe wordt hiermee omgegaan? Stel een begroting op waarmee je naar het groepsbestuur kan.
Wat worden de afspraken over de verhouding tussen activiteiten en gewoon gezellig bij elkaar komen?
Hoe ga je om met actieve leden en passieve (gezelligheids)leden?
Wat is de consequentie als iemand zich niet aan de afspraken houdt?
Het bestuur
Een bestuur bestaat uit een voorzitter, penningmeester en secretaris. Eventueel kun je dit aanvullen met extra functies, bijvoorbeeld voor activiteiten of commissies. De voorzitter is het aanspreekpunt van de stam. Hij of zij leidt de vergadering en zorgt dat mensen niet door elkaar praten, discussies niet in herhaling vallen en iedereen zijn mond kan en durft open te doen.De seceretaris zorgt dat iedereen goed ingeschreven staat in Scouts Online - eventueel samen met de ledenadministratie van de groep -, communiceert namens de roverscouts en houdt de kalender bij en zorgt voor een verslag (notulen) van de vergaderingen en afspraken. De penningmeester is verantwoordelijk voor de inkomsten en uitgaven, maakt een begroting, jaarrekening en heeft contact met de groepspenningmeester.

Functie- en wervingsprofielen voor deze bestuursfuncties kun je vinden bij Scouting Academy.

Maak een plan en zet dit ook op papier. Je kan dit plan delen met iedereen die interesse heeft, maar in ieder geval ook sturen naar het groepsbestuur, de groepsbegeleider en later de groepsraad die akkoord moet gaan met het oprichten van de nieuwe speltak. Het is goed om ook een lijstje op te stellen met concrete vragen die je hebt. Het plan bevat in ieder geval:

Lijst met mogelijke / aankomende leden
Contributie aan de groep
Argumenten waarom je een roverscoutsspeltak (stam) wilt oprichten of ermee wil doorstarten
Leden die een rol willen spelen in het bestuur of de coördinatie van de satm
Doelstellingen van de stam
Afspraken

Zorg dat je groep (de groepsraad) akkoord gaat met het plan voor de stam, dat ze weten dat jullie actief willen zijn en wie het aanspreekpunt is. Bespreek dit vooraf met je groepsbegeleider en vervolgens in de groepsraad. Bespreek duidelijk de verwachtingen van de groep en de verwachtingen van de roverscoutsstam.

Neem contact op met de groepssecretaris / ledenadministratie om ervoor te zorgen dat de nieuwe speltak ('Speleenheid') wordt aangemaakt in Scouts Online en dat de leden worden ingeschreven. Regel met de penningmeester van de groep dat de contributie op een goede manier wordt geïnd.

De groep is lid van een regio, laat ook je regiosecretaris weten dat er weer een stam is en informeer eens of er ook een regionaal roverscouts- of stammenoverleg is en een regionaal roverscoutscoördinator bestaat. Hetzelfde geldt natuurlijk voor buurgroepen en collega-stammen. Laat bij hen altijd de contactgegevens achter en zorg dat je op de verzendlijsten voor mail komt, volg ze op Facebook en blijf contact houden. Hetzelfde principe geldt voor watergroepen ('loodsenstam') en hun admiraliteit.

Roverscouts hebben, net als alle andere speltakken, een begin- en eindleeftijd. Tussen de begin- en eindleeftijd zitten een aantal jaar waarin je actief bent. De richtlijn voor een roverscoutsspeltak is 18 tot en met 21 jaar. Stel een schema op hoe dit bij jullie er uit gaat zien. Hierop hoort in elk geval:

Lange termijn:

Overvliegceremonie
Installatie
Uitdagingen per persoon
Partenza
Korte termijn:

Opkomsten
Kampen
Projecten
Halfjaar-planning
Een halfjaar planning is belangrijk om te maken. Zo weet iedereen wanneer hij of zij aan de beurt is om iets te regelen, wanneer er vrij gevraagd moet worden of wanneer er extra betaald moet worden voor een activiteit. Een goede tip is om niet per week te plannen wie de volgende opkomst organiseert, maar om vooruit een planning te maken. Beschouw deze planning als een richtlijn, uiteraard kan je ondertussen van datum wisselen, komt er een groepsactiviteit tussendoor enzovoorts.

Teambuilding kan je doen met een klein clubje mensen maar over het algemeen geldt, hoe groter de groep, des te meer aandacht je nodig hebt voor teambuilding. Om een goed aantal leden bij elkaar te krijgen voor de stam, kun je je aandacht richten op explorers die bijna oud genoeg zijn om over te vliegen. Misschien is er ook jonge leiding die interesse heeft in een stam. Ledenwerving buiten de groep is moeilijk en werkt in de meeste gevallen niet: mensen hebben al een drukke agenda en hebben vaak al gekozen voor werk, vriendengroep of een andere vereniging. Ga je toch werven buiten de groep, zoek dan vooral onder bekenden en laat ze een aantal keer vrijblijvend meedraaien, zodat ze Scouting zelf kunnen ontdekken. Een laatste tip is om explorers of oud-leiding te benaderen die de groep de afgelopen twee jaar heeft verlaten.

Zorg ervoor dat je een hechte club wordt. Een goede manier om dat te doen is eenvoudig: ga een weekend op kamp. Je moet dan samenwerken en leert elkaar goed kennen. Ook kun je dan nadenken over de stam, de invulling van het programma enzovoorts.

Niet alleen bij de bevers, welpen en scouts proberen we kinderen iets mee te geven waar ze later wat aan hebben (denk aan vaardigheden en zelfvertrouwen), ook bij de roverscouts mag je best uitdagingen aan gaan waarbij je jezelf verder kunt ontwikkelen (en het is nog leuk ook!). Het roverscoutsprogramma heeft daarvoor een aantal belangrijke uitgangspunten.

Tot slot is het belangrijk, dat je aan het einde van je roverscoutsperiode zelf aan de beurt bent om jonge mensen binnen Scouting dezelfde kansen te bieden die jij hebt gehad. Dit uitgangspunt en al het andere wat je hebt kunnen lezen op de site, vormen samen de basis voor jouw roverscoutsprogramma. Hoe je hieraan tegemoet komt, is helemaal aan de stam zelf. Het helpt om per uitgangspunt een doel te stellen. Je hebt 21 – 18 = 3 jaar de tijd om hieraan te werken. Dat moet toch lukken!

Bijvoorbeeld:

Ik wil het komend jaar minstens één project leiden en op bezoek zijn geweest bij een bierbrouwerij
Als team willen we binnen 3 jaar in Kandersteg (internationaal Scoutingcentrum in Zwitserland) zijn geweest
Actievoeren voor behoud van het poppodium in de binnenstad
Meedoen aan een regiorally én een feest voor de andere stammen in de regio organiseren
Tijdens zomerkamp een week lang leven op 3 meter boven de grond, zonder naar beneden te komen
Workshop geven in waar jij goed in bent aan de explorers.
Deze doelstellingen geven jou en de stam meer houvast.

Niet elke opkomst heb je zin of de mogelijkheid om met je doelstellingen aan de slag te gaan. Inspiratie haal je bijvoorbeeld uit verzamelen. Verzamel speltips van internet, blader door het Scouting Magazine en kijk op sites van andere groepen. Inspiratie haal je ook uit contacten met andere scouts. Een bezoek aan een andere stam, regioactiviteit, landelijk evenement of zelfs internationaal evenement zorgt vaak voor veel nieuwe energie.

Continuïteit betekent dat de stam niet na een half jaartje weer inzakt. Dit kun je voorkomen door bijvoorbeeld elk heel of half jaar verse mensen in het bestuur te zetten. Ben je met te weinig, dan kun je van functie wisselen. Ook een ervaren stamadviseur aantrekken, die af en toe komt kijken, kan ervoor zorgen dat de stam actief blijft.

Scouting levert een belangrijke bijdrage aan de persoonlijke ontwikkeling van kinderen en jongeren. De leeftijdsgrenzen van de verschillende speltakken (leeftijdsgroepen) is op de verschillende fasen in de persoonlijke ontwikkeling gebaseerd.

Bevers zijn kinderen tussen de 5 en 7 jaar oud.
Welpen zijn kinderen tussen de 7 en 11 jaar oud.
Scouts zijn tieners tussen de 11 en 15 jaar oud.
Explorers zijn jongeren tussen de 15 en 18 jaar oud.
Roverscouts zijn jongeren tussen de 18 en 21 jaar oud.

Deze leeftijdsgrenzen zijn opgenomen in het huishoudelijk reglement van Scouting Nederland. De leeftijdsgrenzen voor het overvliegen gaan uit van een peildatum op 1 september van het betreffende jaar. De leeftijdsgrenzen lopen van schooljaar tot schooljaar en sluiten dus aan bij het Scoutingseizoen. Uiteraard is er - buiten de officieel vastgestelde leeftijdsgrenzen - ruimte om binnen de eigen groep tegemoet te komen aan individuele behoeften en wensen van jeugdleden.

Elke speltak heeft een optimale grootte. Minder kinderen maakt het lastig om een goed programma te draaien en als er een paar kinderen een keertje niet zijn heeft dat grote gevolgen. Ook is een bosspel met 8 kinderen minder leuk dan met 30.

Met meer kinderen in een speltak wordt een speltak in veel gevallen te groot om écht goed te draaien. Kinderen vallen af, omdat ze zich niet meer thuis voelen in zo’n grote groep of niet de aandacht krijgen die ze wellicht nodig hebben. Ook voor de leidinggevenden in een kleine of een grote speltak is het - afhankelijk van de omvang van het leidingteam - vaak hard werken om het leuk te houden.

Onderstaande tabel geeft een advies voor de speltakgrootte per speltak. Dit is gebaseerd op de spelvisie en het spelaanbod. Uiteindelijk bepaal je als groep zelf waar het maximum ligt. Dit is uiteraard ook sterk afhankelijk van de beschikbaarheid van je (bege)leiding.

Het splitsen van een speltak kan een oplossing zijn om het voor de jeugdleden en leiding weer leuk te maken! Een grote speltak beperkt daarnaast ook de mogelijkheden tot groei: vaak kunnen vrienden en vriendinnen (die vaak de ‘nieuwe aanwas’ vormen voor leden in je speltak) niet aansluiten terwijl ze toch graag bij Scouting willen. Door de speltak te splitsen, creëer je extra capaciteit en kun je meer kinderen van Scouting laten genieten.

Hoeveel leidinggevenden zijn er nodig op basis van het aantal kinderen in de speltak? In onderstaande tabel staat de verhouding van leiding en jeugdleden per speltak. Je kunt meer lezen over dit onderwerp op deze pagina. Hier vind je ook downloads naar de teamprofielen per speltak.

De verhouding jongens/meisjes is bij Scouting in heel Nederland ongeveer 35-65% (2017). Als het ledenaantal van een Scoutinggroep terugloopt, voegen veel groepen ongemengde speltakken vaak samen in een gemengde speltak. Een prima oplossing, maar je loopt wel het risico dat het specifieke spel voor jongens en meiden verloren gaat in een uniseks programma. Hierdoor lopen jongens, maar met name meiden weg. Dit kun je wellicht voorkomen door bijvoorbeeld ook activiteiten los van elkaar te doen.

Om je op weg te helpen is er het 'Meer meiden in je groep' stappenplan. Dat kun je hier downloaden. Alle stappen, van het in kaart brengen van je eigen groep tot en met het actief monitoren van de verhouding in genderdiversiteit binnen je groep, worden hier uitgebreid in beschreven en toegelicht.Ook kan je ervoor zorgen dat je zelf een beter rolmodel wordt voor meiden. Hoe je dat doet, vind je in de Powerpoint Tips rolmodel.

Niet alleen de samenstelling van de jeugdleden is belangrijk binnen een speltak, maar ook de leidingmix. Bij veel meiden speelt vriendschap een belangrijke rol. Met wie deel je je geheimen en hoe ga je om met kinderen die geen deel uitmaken van je vriend(inn)engroep? Vrouwelijke leiding is daarom belangrijk als rolmodel, maar kan ook de beleving van de meiden met vrouwelijke tact inschatten en bijsturen. Mannen kunnen dat meestal niet alleen. Uit de samenstelling van leidingteams blijkt dat gemengde teams meer meiden aan zich weten te binden dan teams die alleen uit mannelijke of vrouwelijke figuren bestaan.

De meest optimale situatie voor mannelijke en vrouwelijke figuren per speltak:

• Bevers: gemengde speltakken met hoofdzakelijk vrouwelijke leiding en enkele mannelijke.
• Welpen: gescheiden speltakken met gemengde leidingteams (met meer mannen dan vrouwen) voor jongens en voornamelijk vrouwelijke leiding voor meiden.
• Scouts: gescheiden speltakken met voornamelijk mannelijke leiding voor jongens en voornamelijk vrouwelijke leiding voor meiden.
• Explorers: gescheiden of gemengde speltakken met voldoende vriend(inn)en. Explorers maken weinig onderscheid tussen mannelijke en vrouwelijke begeleiding.
• Roverscouts: gescheiden speltakken of gemengde speltakken met voldoende vriend(inn)en.

De sterke voorkeur voor het geslacht van leiding en leeftijdsgenoten houdt op na de puberteit. Dan gaan de jongeren elkaar leuker vinden.